Sybren Hellinga Kunstprijs

De zeskoppige programmeringscommissie van Kunsthuis SYB selecteerde uit de 179 inzendingen een longlist van 26 kunstenaars. Deze programmerings-commissie, die ook de rest van de programmering van Kunsthuis SYB vorm geeft, bestaat uit kunstenaars, curatoren en critici. Zij staan dankzij hun dagelijkse betrokkenheid garant voor het keurmerk van Kunsthuis SYB, dat zich als residency voornamelijk richt op kunstenaars die sterk onderzoeksmatig werken en openstaan voor experiment. Daarnaast beogen zij een unieke, uitgebalanceerde samenstelling dankzij hun uiteenlopende blik en achtergrond.

Sinds het ontstaan van de Sybren Hellinga Kunstprijs is de zichtbaarheid en het belang van Kunsthuis SYB voor de zogenaamde humuslaag gegroeid. De jury wenst te benadrukken dat naast de residencies  die veel jonge kunstenaars de financiële en fysieke ruimte geven om nieuw werk te ontwikkelen, de prijs de juiste timing heeft om het zelfvertrouwen en de energie aan de winnende kunstenaar te geven. Dit in tegenstelling tot het merendeel van de overige prijzen die zich op meer gevestigde kunstenaars richten. Daarnaast is de tentoonstelling een goede gelegenheid voor de shortlist-kunstenaars om zich tot hun werk, elkaar en de kunstwereld te verhouden. Buiten het nadenken over het werk worden de contouren van de context en de positie die de kunstenaars daarin wensen te nemen verscherpt. De prijs zelf garandeert in een onzeker veld op lange termijn weinig, maar blijft desalniettemin een bevestiging en goede stimulans voor een opkomende kunstenaar. Deze geniet, samen met de andere genomineerden, extra zichtbaarheid en krijgt door de prijs een bescheiden doch significante financiële bemoediging om verder te gaan. Eerdere genomineerden waren onder meer Yael Bartana, Maze de Boer, Gwenneth Boelens en Laurence Aëgerter die nu gevestigde namen in het Nederlandse kunstenlandschap zijn. Hetzelfde geldt voor de winnaars, waaronder Paulien Oltheten, Lotje van Lieshout en Riet Wijnen – wie als meest recente winnaar voor de huidige editie in de jury plaats nam.

Begin september staken de drie juryleden bestaande uit Riet Wijnen, Jaring Dürst Britt en Bianca Stigter de koppen bij elkaar om te determineren welke vijf kunstenaars op de shortlist kwamen te staan. De uitkomst bestaat uit Halla Einarsdóttir, Milena Naef, Eric Peter, Machteld Rullens en Sanne Vaassen. Dürst Britt: ”We waren het er al vrij snel met elkaar over eens dat de geselecteerde kunstenaars werk maken dat op zichzelf staat en geen epigonen zijn, maar juist elk op eigenzinnige wijze hun eigen voorkeuren en onderwerpen uitdiepen.”  Bianca Stigter vult hem aan “we hebben kandidaten voorbij zien komen waar zeker wat in zit, maar het werk zelf is niet duidelijk genoeg gedocumenteerd of heeft te veel achtergrond informatie nodig om een sterke indruk achter te laten”. Dürst Britt valt haar bij ”tegelijkertijd is er ook werk wat sterk in de ‘Contemporary Art Daily’ sferen zit”. ”En…” maakt Riet Wijnen zijn zin af ”het gaat ons uiteindelijk niet om één enkel werk wat ons over de streep trekt, het gaat met name om een impressie die genoeg blijft beklijven om een eigen universum op te kunnen roepen.” Wat betreft het verschil in leeftijd en ervaring tussen de kandidaten op de longlist, waakte de jury oorspronkelijk voor té jonge kandidaten vanuit de angst kunstenaars te selecteren die nog te weinig werk hebben gemaakt om een evenwichtige indruk te kunnen geven. Dit bleek aldus Dürst Britt al snel dankzij de volwassenheid van het gepresenteerde werk overbodig: ”Er staan pas afgestudeerde kunstenaars op de shortlist, maar dat zie je helemaal niet terug in het werk.”

De jury was het unaniem en vrij vlot over de selectie eens. Stigter: ”Ik vind het bemoedigend dat we bij de kandidaten op de shortlist meteen los van elkaar, enthousiast waren over hun werk, dat er kennelijk kwaliteiten komen bovendrijven die wij alle drie ondanks, of juist dankzij, onze diverse achtergrond kunnen herkennen.” Daarnaast hechtte de jury geen waarde aan het selecteren van een uitgebalanceerde shortlist op het gebied van geslacht, leeftijd of medium. Kunstenaars hebben immers geen invloed op de voorkeuren en keuzes van hun collega’s, en mogelijke overeenkomsten doen niet af aan de kwaliteit van een praktijk. Wijnen: ”We hebben ons wel afgevraagd of er sprake moest zijn van een afgewogen selectie, en of het wel zo handig was om meermaals dezelfde onderwerpen en artistieke uitgangspunten voor het voetlicht te brengen binnen één shortlist. Uiteindelijk hebben we voor kwaliteit gekozen. Het samenstellen van de shortlist gaat per slot van rekening om de individuele kandidaten waarvan wij geloven dat ze een serieuze kanshebber zijn voor de Sybren Hellinga Kunstprijs én een goede tentoonstelling kunnen neerzetten”.

De kracht van de geselecteerde kunstenaars ligt in het creëren van een overtuigend universum waar de signalen van een coherent oeuvre al in te herkennen zijn. Dürst Britt: ”Ik denk dat de twee steekwoorden van deze shortlist politiek engagement en poëtisch zijn.” Wijnen vult hem verder aan “…en er ligt ook een sterke nadruk op het esthetische element van het werk: het fysieke materiaal. Het bewust gebruik en inzetten daarvan zie je bij haast elke kunstenaar door de praktijk geweven”.

De jury is erg enthousiast over de shortlist en verheugt zich erop om op 29 oktober 2016 de Sybren Hellinga Kunstprijs uit te reiken.